Azbest został uznany za substancje stwarzającą szczególne zagrożenie dla środowiska. Szkodliwe włókna azbestowe drogą oddechową przedostają się do wnętrza organizmu człowieka i magazynują się w płucach, co skutkuje licznymi zmianami chorobowymi. Badania jasno dowodzą, to substancja rakotwórcza kategorii 1. Azbest znalazł się w wykazie substancji niebezpiecznych rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2005 roku (Dz. U. Nr 201, poz. 1674).
Obligatoryjne wyeliminowanie azbestu
Kontakt z włóknami azbestowymi może powodować zmiany chorobowe, takie jak:
• Pylica azbestowa — schorzenie zwłóknienia tkanki płucnej, objawy chorobowy pojawiają się dość późno, skutkuje niewydolnością oddechową • Zmiany opłucnowe — powstawanie zgrubień i odczyn wysiękowatych. Zgubienia często pojawiają się wraz ze włóknieniem tkanki płucnej
• Rak płuca i opłucnej — nie różni się od innych nowotworów. Pylica azbestowa przyspiesza rozrost raka. Każdy typ azbestu wpływa na wzrost prawdopodobieństwa pojawienia się raka
• Międzybłoniak opłucnej — to złośliwy i rzadki nowotwór. Objawy kliniczne pojawiają się po wielu latach rozwijania się choroby.
Zdecydowano się na stopniowe usuwanie azbestu z otoczenia, powstał nakaz opierający się na rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania wyrobów zawierających azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane wyroby zawierające azbest (Dz.U.2011 Nr 8,poz. 31).W celu stopniowego oczyszczenia środowiska wydano polecenie przeprowadzenia, na terenie całej Rzeczypospolitej, inwentaryzacji urządzeń, wyrobów i instalacji zawierających azbest.
Rozporządzenie nakazuje pozbycia się wyrobów albo ich wymianę na bezazbestowe w okresie do końca 2032 r. Marszałek województwa, wójt, burmistrz czy prezydent miasta, to osoby, które pilnują rzeczywistego pozbywania się azbestu. Inwentaryzacje należy powtarzać każdego roku. Organy zbierają informacje na temat respektowania nakazu oczyszczania środowiska z azbestu przez zobowiązane do tego przedsiębiorstwa. Prawo czyni odpowiedzialnym właściciela, jak i zarządcę danej budowli, urządzenia, instalacji za ocenę wyrobów pod kątem zawartości azbestu i za teren, na którym się azbest znajduje.
Przepisy jasno ustalają, właściciel zobowiązany jest także do inwentaryzacji każdego wyrobu azbestowego. Dodatkowo na właścicielu lub na zarządcy spoczywa takie powinności:
• Pomieszczenia, w których znajduje się azbest, muszą być właściwie oznakowane;
• We właściwym miejscu muszą być wywieszone precyzyjne informacje o zagrożeniu;
• Na planie sytuacyjnym należycie oznaczone być muszą miejsca zawierające azbest.
Istnieją różne programy krajowe i zagraniczne udzielające pomocy w sfinansowaniu usuwania azbestu poprzez udzielanie dotacji, pożyczek czy też przekazu pieniężnego na podstawie umów cywilnoprawnych. Możliwe jest, aby gmina uzyskała wsparcie na rozbiórkę, zbieranie, transport i wyeliminowanie odpadów azbestowych. Zasady pomocy indywidualnie ustala Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Inwentaryzacje azbestu w gminach wykonywane są przez firmę Adler Consulting. Zajmuje się ona także sporządzaniem programów usuwania azbestu, które są dostosowywane do specyfiki danego miejsca. Adler Consulting działa na terenie całej Polski.
Poprawne i bezpieczne usunięcie azbestu
Po pierwsze należy za pośrednictwem próbek materiału osądzić ryzyko emisji pyłu. Dokonuje się inwentaryzacji materiałów i ustala plan działania. Właściciel przed rozpoczęciem prac zobowiązany jest zawiadomić dany Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego. Kolejnym etapem jest demontaż, stosując specjalną technikę, usuwa się na mokro azbest. Pracownicy muszą być przeszkoleni i właściwie zabezpieczeni przed potencjalnym zagrożeniem. Wszystkie odpady azbestowe muszą zostać zapakowane i oznakowane we właściwy sposób, odpowiednie jednostki, czyli uprawnione do przewozu materiałów niebezpiecznych oraz mające pozwolenie, przewożą pakunki na miejsce składowania. Pozostaje tylko przeprowadzenie prawidłowej utylizacji odpadów. Dokumenty techniczne, kartę przekazania odpadów, jak i oświadczenie o poprawnym wykonaniu eliminacji azbestu, otrzymuje podmiot zlecający wykonanie pracy.